BlueSky is geen Twitter (X) alternatief. Mastodon wél.

Steeds meer mensen zijn aan het verhuizen van wat Twitter heette naar een alternatief. Twee populaire bestemmingen zijn Mastodon en BlueSky, waarbij die laatste net iets populairder lijkt te zijn. Maar, waarom valt de meerderheid toch weer in diezelfde val?

BlueSky wordt weer een Twitter

BlueSky leeft nu van de ‘anti-X’ beweging, waarbij ze duidelijk de taal spreken van wat aanspreekt bij zij die migreren: we gaan niet ‘enshittifyen’ ¹, geen reclame, ze hebben goede mensen aan de leiding, maar…

In tegenstelling tot Mastodon is BlueSky is het nog steeds een enkele dienst (weliswaar met een mogelijkheid tot het zelf hosten van je eigen content) die je gegevens opsluit. Neem daarbij dat de investeerders op een gegeven moment geld willen verdienen, en het is maar één kant welke het op kan gaan, de kant die alle sociale netwerken op lijken te gaan. Alle? Nee niet alle…

Het echte alternatief, een sociaal netwerk voor en door gebruikers

Iedereen kent inmiddels het idee dat wanneer je niet betaald voor het product, je het product bent (m.a.w. er wordt geld met jouw gegevens verdient).

Mastodon, en andere diensten die gebruik maken van hetzelfde protocol, worden in de lucht gehouden door gebruikers en/of donateurs. Mastodon sluit je gegevens niet op, je kunt (maar dat is iets waar ik ook niet aan begonnen ben) zelfs je eigen server hosten en wereldwijd gevonden worden.

Maar het is lastiger?

Het is ‘lastiger’ omdat je in plaats van @naam nu @naam@plaats moet schrijven. Veelal worden die namen gewoon automatisch aangevuld wanneer je aan het typen bent. En je moet dus een keuze maken welke server. Als persoon die zich wellicht identificeert als Nederlander is mastodon.nl al een betere optie dan het generieke mastodon.social, internationaal is een door een Nederlander opgezette mstdn.social ook een goed alternatief, maar (en dat maakt het leuker, maar introduceert mogelijk keuzestress) misschien zit je liever bij iets meer niche server zoals waag.social (voor bewuste internet pioniers), todon.nl/eu (voor Linkse / anarchistische mensen) of social.edu.nl (voor mensen die studeren of werken bij een kennisinstelling in NL). Hoe dan ook…

Onafhankelijk van welke server, je kunt gewoon:

• connecties maken met iedereen²; je hoeft niet op dezelfde server te zitten
• berichten sturen met tekst, foto’s, filmpjes en wat niet meer.
• mensen die je niet leuk vind blokkeren

Wat krijg je niet:

• Een algoritmische feed (het laatste staat gewoon altijd bovenaan)
• Reclame
• Wereldwijde afhankelijkheid van één gekke eigenaar

Het mooiste vind ik persoonlijk de meerlaagse moderatie:

1. de server waarop jij zit vormt een eerste schifting doordat servers ervoor kunnen kiezen om andere servers volledig uit te sluiten, sommige servers zijn daar strenger in dan andere en hebben ook weer andere normen en waarden, dus kies iets dat bij je past.
2. reacties die je ziet onder berichten van anderen zijn alleen direct zichtbaar voor jou wanneer de zender van het oorspronkelijke bericht op die server zit, of wanneer er andere mensen die mensen volgen. Je ziet dus over het algemeen veel minder haat (let wel: die kan er dus wel zijn)
3. de server heeft zelf een moderatie team (vaak geholpen door meer centrale systemen) die b.v. niet een Amerikaanse preutse moraliteit hoeft te hanteren

Je zou kunnen zeggen dat dit leidt tot een nieuwe filter bubbel. Maar hoewel de gemiddelde persoon op Mastodon wellicht iets meer aan de linkerkant van het politieke spectrum zit, hangt het ook vooral samen met de server die je kiest. Het amper zien van haat wordt door mij persoonlijk wel gewaardeerd. Mijn persoonlijke geloof is dat het een misvatting is dat haat die je op sociale netwerken ziet een breed gedragen maatschappelijke groepering vertegenwoordigd die de moeite waard is om te zien.

• ¹ Enshittify: To make an online platform worse by enshittification; in het Nederlands het best te vertalen als “verkloten”, Cory Doctorow, die de term introduceerde, heeft zelf ook een betoog geschreven waarom je je beter kunt verbinden aan iets dat bestaat in de fediverse.
• ² Strikt genomen is het niet helemaal waar dat je iedereen kunt volgen, het kan zo zijn dat de server waarop jij zit geen verbinding maakt met b.v. mensen die ervoor hebben gekozen op Threads te zitten, of communiceren vanuit een server die erom bekend staat dat er veel mensen extreem rechtse ideologieën te verspreiden (a nazi walks into a bar…).

ps. Mastodon is niet de enige tool waarmee je actief kunt zijn in de Fediverse. Een populaire andere tool is b.v. Pixelfed, die meer een Instagram achtige ervaring geeft, maar je kunt vanuit Pixelfed dus ook mensen op mastodon volgen (en vice versa(!))