Designers block Hoe kun je het designers equivalent van een writersblock overkomen?

An article, posted almost 21 years ago filed in design, writersblock, designersblock & creativity.

Inleiding

Iedereen die zich met design bezig houdt heeft er vast wel eens last van: het iedere keer maar weer verzinnen van iets origineels. Zeker wanneer je er professioneel mee bezig bent kan je creativiteit slechts met sporadische vlagen komen, maar het liefst op oproep beschikbaar zijn. Dit laatste zal waarschijnlijk een onmogelijkheid zijn, maar met dit artikel poog ik wel tips aan te dragen waarmee je de periodes waarin je een designersblock hebt controleerbaar te houden.

Tijdens het schrijven is getracht dit artikel zo algemeen te houden wat betreft 'design', de principes zouden moeten kunnen worden toegepast worden op alle uitingen van design, via welk medium dan ook. Van audio design tot schrijven, van web design tot muziek maken. Voor het gemak wordt het allemaal ontwerpen genoemd.

Niet iedere oplossing werkt natuurlijk voor iedereen, hetgeen ook de reden is waarom dit artikel niet enkel één, maar verschillende oplossingen aandraagt om tot het doorbreken van het 'block' te komen.

Ontstaan van het probleem

Vaak ben je de design richting ingeslagen omdat je van je zelf uit al creatief bezig bent en je dit wil professionaliseren. Van goed wordt je beter en de verwachtingen van klanten stijgen (danwel de eisen die je jezelf stelt)... maar dan valt het: het designersblock. Het komt voor in alle beroepen waar creativiteit een belangrijke rol speelt. Je kunt maar niet op een genialer idee komen dan het vorige idee. Je raakt teleurgesteld in je eigen ideeën omdat het allemaal lijkt op wat je eerder hebt gemaakt...

Leren ontwerpen

Opleidingen geven heden ten dage vaak een breed aanbod aan basisdisciplines (technieken, esthetiek, innovativiteit, ergonomie en meer) mee aan de studenten, maar daarnaast is het ook belangrijk dat men leert de interactie tussen deze disciplines te beheersen (Christiaans).

Belangrijk bij het leren van ontwerpen is dat studenten voldoende feedback krijgen. Het probleem is echter dat het gemakkelijker is om per discipline te testen, dan om feedback te geven over hoe diverse disciplines bij elkaar komen.

Het grote probleem ook bij het leren te ontwerpen is ook dat er niet een vaste structuur aan te geven valt, omdat nieuwe ontwerpen juist iets orgineels moeten zijn, afwijken van de standaard oplossing voor het probleem. Het is moeilijk om een probleem gemakkelijk op te splitsen in delen en standaard scripts af te werken om tot een oplossing te komen.

Wat veel ontwerpers wel veelal geleerd wordt is onderscheid maken tussen relevante en irrelevante informatie, hoe moeilijk dit soms ook is. De laatste stap is om dit om te zetten in een efficiënt geheel.

Het probleem is dat de meeste ontwerpers geneigd zijn om te veel informatie tot zich te nemen wat leidt tot een overbelasting van het 'werk'-geheugen. Dit heeft als resultaat dat er dan minder mogelijkheden zijn tot het eigenlijke genereren van nieuwe ideeën.

Oplossingen

Maak gebruik van extern geheugen

Een oplossing is het gebruik maken van 'extern' geheugen. Schetsen is hier een voorbeeld van, maar veel ontwerpers doen dit pas in de laatste fase. Ontwerpers zouden moeten leren om ideeën te genereren vanuit het schetsen of gebruik maken van andere manieren waar op het werkgeheugen vrij gemaakt kan worden.

Ontspan

Creativiteit laat zich helaas niet forceren. Probeer dat dan ook niet, het werkt averechts. Wanneer creativiteit niet op wil schieten neem dan even afstand van het werk waar je mee bezig bent. Loop eens een blokje om. Frisse lucht! Je concentratie dient van het project gehaald te worden.

Soms kan ontspannen ook gewoon inhouden dat je je even niet met een bepaalde opdracht moet bezig moet houden, en gewoon wat anders doen.

Laat je inspireren

Kijk, luister, ... eens naar wat anderen hebben gemaakt. Kijk eens naar andere uitingen op hetzelfde medium, maar aanschouw daarnaast ook creativiteit op andere media. Kijk eens in een mooi fotoboek of design boek (loop eens een boekhandel binnen, en koop zo nu en dan eens een plaatjes-boek of trendy tijdschrift), kijk eens een film, laat je inspireren door 'MTV'-filmpjes, surf is rond op inspiratie websites, luister eens naar (andere) muziek. Laat kunst, creativiteit, tot je komen en laat het je inspireren.

Muziek

Omdat muziek voor veel creatievelingen belangrijk is er in het bijzonder uitgelicht.

Vaak hebben verschillende soorten verschillende resultaten. En soms moet je juist stilte hebben. Een advies is lastig te geven, maar ook hier geldt: probeer zelf verschillende genres uit en kijk wat voor jou werkt. Muziek kan erg sterk je manier van kijken bepalen, dus houdt daar rekening mee. De één is hier natuurlijk gevoeliger voor dan de ander.

Laat ideeën je niet ontglippen

Probeer ten aller tijde iets bij je te hebben om iets vast te leggen, een notitieblok, schetsblok, klein opname apparaatje... Iets! Zorg er voor dat je geniale ingevingen niet verloren gaan. Het hoeft niet eens nuttig te zijn voor projecten waar je in een bepaalde periodes bezig bent, de concepten die soms in je hoofd dwarrelen kunnen anders wel in de toekomst van pas komen. En het zorgt er voor dat je hoofd gefocust kan blijven op slecht dat ene idee waar je op dat moment aan zou moeten denken.

Vergelijk, maak na en verbeter

In de renaissance was het verplichte kost. Namaken, op het zelfde niveau komen en verbeteren. Het zelfde geld voor het maken voor iets in opdracht. Je hebt een bepaalt doel, en je weet dat er al soortgelijke doelen zijn bereikt. Kijk dan eens hoe deze doelen bereikt zijn.

Probeer!

Probeer dingen uit, begin gewoon. Maar waar? Probeer niet gelijk het idee te ontwerpen op het medium waarin het straks moet worden gepresenteerd. Maak je muziek niet gelijk op de gitaar, maar begin met neuriën, begin een visueel ontwerp eerst met een uiteenzetting van kernwoorden. Ontwerp een website eerst eens op papier voordat je begint te code te hameren. Laat je ook inspireren door chaos. Creativiteit is ook loslaten. Doe eens compleet andere dingen met je materiaal dan je normaal doet, ook al lijkt het in het begin nergens op. Misschien leidt dat nou juist tot dat geniale dat je nodig hebt. Experimenteer met nieuwe technieken, filters, of gebruik ze is een keer juist niet.

Ouder worden

Ouder worden heeft z'n nadelen en z'n voordelen. Als je ouder wordt neemt je creativiteit af. Niemand is zo creatief als een kind in de kleutertijd. Het voordeel van ouder worden is natuurlijk wel dat je steeds meer technieken onder de knie hebt en je veel hebt gezien. Natuurlijk kan dit ook leiden tot een beperking, omdat je maar niet meer met iets nieuws kunt komen. Zie het echter als een ervaring. Door de grotere kennis van technieken kun je meer dingen doen die een beginner minder goed kan. Blijft dan ook goed op de hoogte van de laatste technieken en blijf hiervoor ook vooral open staan. Het gebruik van (voor jou) nieuwe technieken kan ook leiden tot geheel nieuwe, jonge, frisse, inzichten.

Ten slotte, het gebruik van drugs

Soms is het erg verleidelijk om creativiteit te stimuleren door het gebruik van bepaalde drugs. Het werkt dan ook, maar het is niet het enigste manier om tot creatieve ingevingen te komen. Het voordeel is vaak dat je op een nieuwe, vaak minder geremde wijze denkt, vrijer denkt. Eens een paar biertjes drinken met collega's kan zo soms helpen om te komen tot een concept, maar de kans bestaat dat het resultaat van de wat meligere aard. Dat kan natuurlijk de bedoeling zijn, maar dat hoeft natuurlijk niet hetgeen te zijn wat je nodig hebt. Het probleem bij het gebruik van drugs kan soms ook tot grote teleurstellingen leiden. De dingen die je zo geniaal vond toen je onder invloed was blijken maar al te vaak nergens op te slaan als je nuchter bent. Een joint roken om tot verhelderende ingevingen te komen een optie maar leidt niet altijd tot echte to-the-ground oplossingen. Creatieve uitspattingen die je echter in een periode van 'high' zijn krijgt kunnen echter soms wel weer dienen als uitgangspunt voor andere meer 'to-the-ground' producties.

Bronnen

Op de hoogte blijven?

Maandelijks maak ik een selectie artikelen en zorg ik voor wat extra context bij de meer technische stukken. Schrijf je hieronder in:

Mailfrequentie = 1x per maand. Je privacy wordt serieus genomen: de mailinglijst bestaat alleen op onze servers.