Veel inspirerende en mooie woorden dit jaar op PublicSpaces Conferentie 2024, maar vrij van zorgen was ik erna niet. Op de tweede dag sprak Bert Hubert uit in een jolig pessimistisch verhaal dat hij er vanuit gaat dat over enkele jaren 98% van de e-mails verzonden wordt vanuit dan wel servers van Microsoft dan wel Google. Ik hoopte na de PublicSpaces conferentie terug te gaan met nieuwe moed en handgrepen een kleine bijdrage te kunnen leveren om deze beweging te kenteren, maar desillusie is het gevoel dat me beklijft. Misschien moeten we hoop hebben dat de uit de DMA act volgende aanscherping van de aanbestedingsregels helpt om te voorkomen dat de grote partijen niet alles op kunnen slikken, zoals Kim van Sparrentak (MEP voor GroenLinks, voor wie ik eerder een positief stemadvies gaf) aangaf. Maar terwijl Amsterdam trots aankondigt bezit te zijn met een “autonome strategie”, blijken ze nog niet al te lang geleden exclusief voor Microsoft’s Azure ‘public’ cloud gekozen te hebben. Ik ben voorstander energieopwekking, en dus van windmolens binnen de gemeentegrenzen, binnen de stad waarin ik woon. Opdat we zoveel mogelijk toch ook lokaal opwekken als groen linkse stad. Dat moet dan toch ook gelden voor onze data. Het is niet alsof we te weinig datacentra in Amsterdam hebben.
Het is niet vrolijk.
Een paar jaar terug werkte ik voor een grote overheidsorganisatie en zag ik hoe alles daar naar AWS (Amazon Web Services) werd verplaatst. Ik heb zelfs nog wat tooling moeten schrijven tegen een API van Amazons authenticatie dienst Cognito omdat die te beperkt was voor gebruikersbeheer. Een paar maanden later heb ik in een paar weekenden een eigen authenticatie alternatief in elkaar gezet dat ons beter had kunnen helpen maar de oude gebruikers zijn inmiddels al overgezet naar het AWS systeem, en om ze nu weer opnieuw uit te nodigen…
Bij Public Spaces zag ik veel goed bedoelde Europese projecten, maar ze stemden niet gerust. Er lijkt geen visie op een open internet. Plannen om de media te redden lijken nieuwe aggregatiediensten te zijn, niet een nieuwe opzet op de manier waarop de content wordt gedeeld vanaf eigen instanties. Waarom is NPO Start niet opgezet als een first class citizen van de Fediverse? In plaats van from scratch te investeren had er ook doorgebouwd kunnen worden op iets als PeerTube. En hoe komt een SIDN, de beheerder van het .nl domein op het idee om zaken te verplaatsen naar AWS?! Er is nog steeds kennis in Nederland hoe je servers onderhoudt en voorziet van software voor gebruikers, maar een systeembeheerder bij Surf die ik tijdens de lunch hierover sprak bevestigde het gevoel dat ik ook al kreeg als je kijkt naar sites van True en andere hostingpartijen kijkt: ook die rijden inmiddels ook maar mee op de trend van clouddiensten van Amazon, Microsoft en Google. De eigenwijze technici worden lamgeslagen met korte projectjes, in plaats van enthousiaste investeringen in een echte Nederlandse/Europese cloud. De technici zijn er nog wel, maar middle-management wil ze niet zien of waarderen en nobody gets fired for buying IBM. En zo glijden we af.
Een vriend met wie ik was merkte op dat hij een meer punk bijeenkomst had verwacht. Ik grapte op de eerste dag al dat dit is hoe ze dat doen in Nederland, netjes de frustratie van betrokken mensen kanaliseren. Laat ze maar netjes discussiëren en praten bij Pakhuis de Zwijger, hun hart luchten. Genoeg om het komende jaar weer mee door te kunnen.
Moet de volgende editie niet een XR geïnspireerd protest zijn bij de tweede kamer ICT afdeling die trots zoekt naar ICTers die helpen bij het inrichten van M365 configuraties. Waar is de pas toe leg uit rondom opensource in het hart van de democratie die die regel bepaalt heeft!? En waarom behoeft die aanbestedingswet eigenlijk de aanpassing waarover Kim van Sparrentak sprak als bestaande afspraken zo gemakkelijk genegeerd kunnen worden? We hebben ook nog een regel dat we open standaarden gebruiken, maar zelfs terwijl Microsoft IMAP en WebDAV ondersteund, staat dit bij veel configuraties uit zodat je al snel gedwongen wordt Outlook te gebruiken.
Waar worden die onverantwoorde beslissingen genomen? We kunnen zoveel zelf nog doen. Maar door niet de kennis af te nemen die zich op dit moment nog in Nederland bevindt (door er voor te betalen), omdat een uur downtime van een Nederlandse provider erger wordt bevonden dan een dag downtime van een Amerikaanse cloud provider (want dan kan toch niemand werken), schiet het niet op. En zo dendert de trein maar weer door. Er wordt vanuit een angst geredeneerd dat we niet meer kunnen schalen, dat we het niet veilig kunnen, maar echt alles in Nederland is behapbaar qua schaal, en experts voldoende om de beveiliging goed op te zetten. De technieken die hyperscalers gebruiken zijn om dan toch met een variabelere capaciteit te werken zijn ook beschikbaar bij Nederlandse diensten (zoek naar managed Kubernetes). Al vraag ik mij af hoe noodzakelijk dat is. De meeste overheidsdiensten pruttelen gewoon door en hebben echt niet de capaciteitsvariatie als een maandagochtend versus black Friday (de reden waarom de webwinkel Amazon is begonnen met het verhuren van diens servers buiten Black Friday). Misschien de belastingdienst.
Is er dan niets wat we in de tussentijd kunnen doen?
Vond je dit leuk, volg me op Mastodon, voeg die RSS, euh ATOM feed toe aan je feedreader, of schrijf je hieronder in op mijn nieuwsbrief.
Dit artikel van murblog van Maarten Brouwers (murb) is in licentie gegeven volgens een Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie .