“Wie zwijgt, stemt toe” (nieuwjaarsrede 2008)

In dit nieuwe jaar zal ik aan het einde van mijn ‘profiteursfase’ komen. Niet langer zal ik de staat vragen mijn vrijwillige studie te financieren. Hopelijk wordt ik dit jaar ‘Master of Science’, wat je zou kunnen vertalen als beheerser van den wetenschap (vroeger heette dat overigens gewoon ingenieur en in sommige gevallen doctorandus). Men verondersteld dan, dat is in ieder geval wat ik verwacht, dat je ‘verstandig’ bent. Je opmerkingen behoren wijs, doordacht, intelligent te zijn, en natuurlijk, vooral gezien het feit dat het een wetenschappelijke studie betreft, gebaseerd te zijn op verifieerbare feiten.

Wijs is een positieve eigenschap. Maar bij wijs gedragen verlangt wel dat je ideeën uniek zijn, origineel, iets dat je niet eerder hebt gehoord. Van mij moet je niet meer verwachten dan dat ik ideeën van wijze mensen herinner en deze hooguit enigszins creatief gecombineerd weet her te verpakken [1].

Misschien moet je om wijs te zijn ook wel ouder zijn, en van meer kazen hebben gegeten. Ik wist de smaak van veel kazen die ik tot dusver heb geproefd de smaak wel te appreciëren, maar koop je nu in een gemiddelde supermarkt en kaashuisje in Nederland niet gewoon enkel de kazen waarvoor een markt van voldoende formaat bestaat?

Doordachte zijn kan zowel positief zijn als negatief. Doortrapt en misleidend zijn woorden die al snel bij mij op komen. Aan de andere kant is doordacht in ieder geval niet te voor de hand liggend; niet iedereen komt er zo maar op met een borrel in de hand, met de voeten op de tafel… en een staatsloterij show op tv.

En op feiten gebaseerd is dat positief? Men moet het niet overschatten. Want is het een feit dat rauwmelkse camembert lekkerder is dan gerijpte boerenkaas omdat een wetenschapper dat beweert op basis van een een dubbel blind uitgevoerd experiment dat hij of zij heeft uitgevoerd met 7 deelnemers waarvan er 4 vrouw waren en 3 man met een gemiddelde leeftijd van 27,4 jaar oud? Zelfs al wordt het aantal deelnemers vermenigvuldigd, het is geen feit dat de ene kaas lekkerder is. Het ligt er maar aan hoe de wetenschapper ‘lekkerder’ in de eerste plaats heeft geoperationaliseerd, dat wil zeggen omgezet in b.v. een vragenlijst. Als je de methode niet kent, wat weet je dan over het ‘feit’?

Probleem is dat je ook akelig serieus lijkt te moeten worden. Het is niet geoorloofd om openbaar te zeggen dat je de muziek van het nieuwjaarsconcert maar rotzooi vind. Het kan eigenlijk niet dat je beweert dat je eigenlijk alle, georganiseerde (weer zo’n beperking…) geloven achterlijk vind. Het is te simpel om te zeggen dat je bang bent dat de wereld gewoon een grote schroothoop wordt als het gevolg van het niets aflatende consumeren.

Je zal je er wel niet in verdiept hebben, je moet ook openstaan voor andere meningen en de wetenschap vind toch overal wel een oplossing op. Nee, laten we dan gaan praten over de fraaie accenten die Georges Prêtre legde in der schönen blauen Donau… Laten we vooral de nuances in de verschillende religies blijven benadrukken en vooral benadrukken dat lang niet alle gelovigen terroristen zijn. Laten we het hebben over het CO2 afval om vervolgens te belanden in een discussie over de zin en de onzin van bomen planten ter neutralisatie van het broeikasgas. Ik vind het gewoon fijn om te wandelen in echte natuur! (…dat bestaat niet in Nederland…)

Helaas lijkt alles te verzanden in pietluttigheden waarbij politici gaan zeuren over wel of geen Europese vlag, terwijl volgens mij niemand, maar dan ook niemand, daarin geïnteresseerd is – moeten er eigenlijk ook niet meer sterren nu met al die uitbereidingen, en reserveren we vast een plek voor Turkije?

Populisme is geen fijn alternatief, maar is het rapporteren door politici van ‘winst’ op detail zaken dan ook geen populisme? Volgens mij heb ik het in een van mijn voorgaande redenen ook al enigszins afgevraagd: hebben we nog een gevoel van richting, een visie??!

Hoe dan ook, veranderingen zullen wel langzaam blijven gaan. Toch allemaal een goed en gelukkig nieuw jaar toegewenst! (en ik zal ook de komende jaren proberen blijven vol te houden deze nieuwjaarsrede in ere te houden, hoe erg mijn dubbele gevoelens er bij zijn ;) )

[1] Er zijn ook filosofen die beweren dat geniale ideeën eigenlijk ook niets anders zijn dan het maken van fouten in dit hercombineren (simpel gezegd natuurlijk); net zoals wij eigenlijk niets anders zijn dan miljoenen jaren foutief hergecombineerd genetisch materiaal ;)