Op meer kennis! Nieuw jaar, nieuwe nieuwjaarsrede

Dit is er weer één in de serie van murb’s nieuwjaarsredes ;)

Als ik aan de toekomst denk, overkomt mij een vreemd soort gevoel. Enerzijds gaat het mij goed af. Ik heb de allerliefste vriendin en beschik over tal van mogelijkheden en vrijheden. Anderzijds voelt het alsof het nog even flink fout zal gaan. Al lijken de prognoses allemaal weer de gunstige kant op te gaan, er hangt een zweem van onzekerheid over.

Want is deze economische opleving niet allemaal gebaseerd op die kwantitatieve versoepeling waardoor er veel goedkoop geld beschikbaar is gekomen voor banken om uit te lenen? Die extreem lage rente die de huizenprijzen weer tot recordhoogtes heeft doen laten stijgen (en zo de huizenbezitters weer (voor nu?) uit het slop trekt (en het ‘logisch’ maakt dat de huren navenant stijgen))? En hoe gaat dat straks als ook Europa wordt geregeerd door rechts-extremisten, zoals Geert Wilders en Le Pen? Wordt er dan nog wel werk gemaakt van een van de grootste problemen van dit moment: de verandering van ons klimaat? Of zijn we alleen maar ons gelijk aan het halen ten koste van mensen met een afwijkende achtergrond?

Gelukkig kent Nederland geen twee-partijen stelsel. Alleenheerschappij is lastig. We kennen instituties die voor de nodige continuïteit en waarborgen zullen zorgen. Al lijken de impopulaire besluiten slechts tot meer haat tegen het establishment te leiden:

“Laat de VN maar oprotten als ze aan ‘onze’ zwarte piet komen.”*
“Laat Geert Wilders toch ‘vrijheid van meningsuiting’-beoefenen!”*
“Wie is het RIVM wel niet dat ze denken dat vaccineren werkt?!”*
“En wat denken ze wel, die gasten die de IKEA, H&M en Primark liever vandaag dan gisteren weg wil hebben?”**

Zien we het einde van de beschaving tegemoet? Gaan we weer terug naar de Joods-Christelijke tradities van kruisvaart, oorlog en oud testamentiaans (↬Rutger) verderf?

De kindermoord in Bethlehem, Cornelis Cornelisz. van Haarlem, 1590 (afbeelding afkomstig uit de rijksstudio)

Er zijn rake klappen gevallen in onze samenleving, die zekerheden onder druk hebben gezet. We hebben gezien wat er gebeurt als we ons volledig overleveren aan een systeem dat logisch klinkt, maar waarvan de gevolgen slecht te voorzien zijn. Nu pensioenen ineens gekort kunnen worden en huizenprijzen blijken te kunnen dalen tot onder de dekkingsgraad van de hypotheek, wat is zekerheid dan waard?

Zonder vertrouwen in iets voelt het fijn om terug te kruipen in eigen schulp. Maar onze samenleving met 17 miljoen mensen is volledig afhankelijk van de wereld buiten ons. Hoe zinvol kan een democratie zijn wanneer deze slechts functioneert op een schaal (de beperkte Nederlandse schaal) waarin het niet in staat is om de echte problemen aan te pakken? Ja, machtsmisbruik is een groter gevaar op een grotere schaal. Maar terugtrekken uit de besluitvorming is per definitie de macht overlaten aan anderen.

We voeren de verkeerde discussie, want we hebben het amper over het soort land waarin we willen leven. Een land waarin iedereen argwanend is, of toch liever een land waar we het allemaal tenminste op een basisniveau goed hebben? Een land waar de toekomst gedicteerd wordt door de machthebbers die vast willen houden aan oude belangen zoals olie en gas, of een land dat klaar is voor de mogelijkheden en uitdagingen voor ons? Een land met gelijke rechten, onafhankelijk van geslacht en/of afkomst, of een land waar de ja knikkende blanke mannen (zoals ik) het voor het zeggen blijven houden.

Omarmen we kritiek omdat deze ons beter kan maken, of vergenoegen we onszelf met de gedachte dat we het allemaal allang weten. En dat het vroeger beter was (meestal niet).

Voor 2017 wens ik een ieder meer kennis. Meer kennis van bevolkingsgroepen waarmee je weinig in aanraking komt, meer kennis van ontwikkelingen en hoe die gestalte hebben gekregen en zullen krijgen. Minder zelf ingenomenheid, invullen en vergoelijken. Ik verwacht dat begrip en daarna samenwerking zullen volgen. Gelukkig 2017!

Hartelijke groet,

Maarten Brouwers

* Denkbeeldige quotes
** Ook ik ben een man van tradities, dus inclusief anti-IKEA opmerking ;)